.
W najnowszym numerze Palestry (2019, nr 11-12) ukazał się artykuł mojego autorstwa pt. Zażalenie po nowelizacji, czyli o standardzie środka zaskarżenia (s. 242 – 262).
.
.
Cały numer czasopisma Adwokatury Polskiej został poświęcony nowelizacji postępowania cywilnego wprowadzonej w 2019 r. Dostępny do pobrania ze strony Palestry.
.
Abstrakt – Każdy system środków zaskarżenia musi mieć określone granice i optymalny kształt, uwzględniać różne wartości, założenia i efekty, które mogą uwidocznić się w praktyce sądowej. Modyfikowaniu środków zaskarżenia powinno towarzyszyć dążenie do zapewnienia jasności i przejrzystości instytucji prawnych. Potrzeba wzmacniania gwarancji realizacji konstytucyjnego prawa do rozpoznania spraw cywilnych bez niepotrzebnego i zbędnego przedłużania postępowania nie budzi wątpliwości. Nowelizacja przepisów regulujących zażalenie i postępowanie wywołane jego wniesieniem uwidacznia jednak zarówno zalety, jak i mankamenty wprowadzanych rozwiązań.
Dewolutywność jest pojęciem, które wykształciło się w ścisłym związku ze środkami odwoławczymi. Dewolutywność była dotychczas uznawana za element należący do istoty tego środka prawnego. Nowelizacja z 2019 r. wprowadziła rozwiązanie, że kwestie incydentalne są rozpoznawane przez inny skład sądu tej samej instancji. Rangę zasady uzyskało tzw. zażalenie poziome, rola zażalenia klasycznego została zaś zmarginalizowana. Instancyjność procesu decyzyjnego powinna odnosić się do pierwszego rozstrzygnięcia sprawie. Zażalenie współkształtuje system dwuinstancyjnego postępowania w sprawach cywilnych, powinno co do zasady zakładać występowanie nierównorzędnych szczebli w hierarchii organów wymiaru sprawiedliwości. Dokonane zmiany komplikują system środków zaskarżenia. Mogą być źródłem nieporozumień nie tylko wśród stron procesu, lecz także wśród sędziów i zawodowych pełnomocników.
Możliwość pozostawiania w aktach sprawy zażaleń wnoszonych jedynie w celu przewleczenia postępowania należy zaaprobować. Zmiana wychodzi naprzeciw potrzebom praktyki i eliminuje zdiagnozowane zagrożenia. Sąd bada, czy skarżący czyni użytek z zażalenia zgodnie z jego celem, czy też jego działania są ukierunkowane na przewleczenie postępowania. Ustawodawca wprowadził sankcję polegającą na niepodejmowaniu przez sąd czynności w razie wniesienia przez stronę zażalenia w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem. Wniesienie zażalenia, którego celem nie jest wyłącznie przewleczenie postępowania, nie jest sankcjonowane pozbawieniem skarżącego prawa do uzyskania rozstrzygnięcia o zasadności żądania.
.
Zob. uwagi M. Gutowskiego i P. Kardasa wprowadzające do „Palestry” 11-12/2019 poświęconej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego – link
.
Wśród opublikowanych tekstów znalazły się opracowania przygotowane przez innych przedstawicieli Katedry Postępowania Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego: M. Dziurda, Dowód z zeznań świadka na piśmie (s. 103 – 112); P. Rylski, O nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego w ogólności ustawą z 4.07.2019 r. w ogólności (s. 15-35).