Międzynarodowa konferencja naukowa pt. Social Changes in the Global World dała asumpt do kolejnej bałkańskiej wyprawy – poprzednio do serbskiego Niszu, tym razem do macedońskiego Sztipu (Sthip, Штип), miasta oddalonego ok. 90 km od stolicy – Skopje.
Pierwsza wzmianka o Sztipie, ówczesnym Astibo, pochodzi z I wieku n.e. W trakcie panowania rzymskiego cesarza Tyberiusza (14-37 n.e.) była uznawana za ważną osadę w rzymskiej prowincji Paeonia. Za czasów bizantyjskich – Estipion. Współczesna nazwa pojawiła się po zasiedleniu Bałkanów przez Słowian (VI w. n.e.).
O bogatej historii świadczy fakt wielokrotnego przechodzenia miasta z rąk do rąk – od końca XIV w. pod panowaniem osmańskim. Podczas wojen bałkańskich (1912-1913 r.) zajmowane przez Bułgarów i Serbów. W 1918 r. weszło do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, a w latach 1929–1941 do Królestwie Jugosławii. Podczas II Wojny Światowej okupowane przez Niemców i Bułgarów, wyzwolone w 1944 r.
Współcześnie miasto liczy niespełna 50 tys. mieszkańców. Największa aglomeracja miejska we wschodniej części kraju, lokalne centrum gospodarcze, przemysłowe (centrum przemysłu tekstylnego) i edukacyjne.
Jak w każdym ważniejszym macedońskim mieście nie może zabraknąć pomnika najwybitniejszej postaci historycznej, twórcy największego starożytnego imperium – Aleksandra Macedońskiego.
Przy głównym rondzie umieszczono jednak pomnik św. Cyryla i Metodego.
Przez centralną część miasta wzdłuż ulic Marszałka Tito i Generała Mihaylo Apostolskiego płynie betonowym korytem zanikająca latem rzeka Otinja, wokół której zgromadzone są najważniejsze budynki i atrakcje miasta określanego niekiedy mianem „perełki na mapie Macedonii”.
Uniwersytet Goce Dełczewa (Универзитетот „Гоце Делчев“) – północnomacedońska publiczna uczelnia wyższa założona w 2007 r., na której utworzono 13 wydziałów.
Wśród nich tutejszy Wydział Prawa, miejsce obrad, na które zjechali prawnicy z Macedonii, Serbii, Chorwacji, Albanii, Mołdawii, Francji, Włoch, Hiszpanii, Łotwy, Czech i Polski.
Opodal gmach miejskiego muzeum w Sztipie (Музеј во Штип), utworzonego w 1952 r. Jedyna tego rodzaju placówka w mieście, w której zgromadzono ok. 1200 eksponatów – zarówno archeologiczne, jak i prezentujące burzliwą historię współczesną tej części Bałkanów.
Najbardziej reprezentatywny obiekt sakralny w mieście – kościół św. Mikołaja, cerkiew katedralna diecezji bregalnickiej Macedońskiego Kościoła Prawosławnego. Świątynia konsekrowana w 1867 r., zbudowana na fundamentach dawnego XIV-wiecznego kościoła.
Cerkiew jest trójnawową bazyliką, otoczoną kruchtami, które w górnej kondygnacji przechodzą w emporę. W centralnej części ikonostas (z XIX w.) z ikonami i rzeźbami – dzieło m.in. słynnego artysty malarza Dimitara Andonowa Papradiszki. W cerkwi zgromadzono ikony, przedmioty sakralne, starodruki ksiąg kościelnych, i szaty liturgiczne.
Prawie 88% mieszkańców miasta to Macedończycy, o muzułmańskiej historii świadczą wyłącznie ruiny meczetu Husa Medin-Pashy z XVII w. wzniesionego w miejscu wcześniejszego kościoła św. Eliasza.
Najcenniejszym średniowiecznym zabytkiem jest kościół św. Michała Archanioła (zwany Fitiją), wzniesiony w I połowie XIV stulecia jako centralny fragment ówczesnego klasztoru. W czasach osmańskich przekształcony na meczet (wówczas zniszczono oryginalne freski), obecnie cerkiew pełni funkcję kaplicy.
Z tego miejsca droga wspina się na szczyt wzgórza Isar (o wysokości ok. 150 m), przyciągającego przyjezdnych 360-stopniową panoramą miasta i okolic.
Po drodze mija się pomnik ofiar wojny bałkańskiej – długie, kamienne schody przy których umieszczono tablice z nazwiskami poległych.
W ten sposób dociera się do ruin zamku na szczycie wzgórza Isar. Zachowały się 19-metrowe wczesnośredniowieczne mury twierdzy (opuszczonej w XVII w.), której dokładny czas wzniesienia pozostaje nieznany. Znaleziska archeologiczne świadczą o wykorzystywaniu terenu do celów obronnych już w starożytności, a nawet w epoce żelaza.
Twierdza zdobyta w 1382 r. przez Turków, od czasów osmańskich pozostaje ruiną. Na samym szczycie umieszczono, podświetlany nocą, górujący nad okolicą krzyż.
Dopiero z dominującego nad miastem szczytu doskonale widać, że Sztip leży u zbiegu kotlin Koczansko Pole i Owcze Pole, nad płynącą poniżej rzeką Bregałnicą.