![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/mapa.png)
Wykłady w Szkole Prawa Polskiego na Państwowym Uniwersytecie Mołdawskim w Kiszyniowie umożliwiły odwiedzenie Gagauzji (Gagauz Yeri), terytorium autonomicznego w Mołdawii. Nie ma zgody co do pochodzenia Gaugazów, według jednych to ludność pochodzenia tureckiego, według innych to sturczeni Bułgarzy, a nawet sturczeni Grecy.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k2-1-1024x768.jpg)
Gagauzja zajmuje ok. 5% powierzchni Republiki Mołdawii. Skład się z czterech niepołączonych ze sobą części – dwudziestu kilku miejscowości zamieszkałych przez ok. 170 tys. mieszkańców. Obszar Gagauzji podlegał zmianom w wyniku lokalnych referendów. „Granica” już ok. 100 km na południe od Kiszyniowa.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k8-768x1024.jpg)
Stolicą Gagauzji jest położony nad rzeką Jałpuch liczący ok. 26 tys. mieszkańców Komrat (rum. Comrat, ros. Комрат). Pierwsza wzmianka o mieście sięga końca XVIII w. Prawa miejskie uzyskał w 1925 r.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k4-1024x768.jpg)
W Komracie znajduje się siedziba lokalnego parlamentu Gagauzji Halk Topluşu (parlament Republiki Mołdawii uznał autonomię w 1994 r., przez cztery lata Gagauzja funkcjonowała jako nieuznawane parapaństwo). Zasiada w nim 35 deputowanych wybieranych na czteroletnią kadencję. Głównym organem przedstawicielskim jest jednak baszkan – gubernator będący jednocześnie członkiem rządu Republiki Mołdawii. Władzę wykonawczą sprawuje także Komitet Wykonawczy (Bakannık Komiteti).
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k4-1-1024x768.jpg)
Gagauzja posiada własną flagę, herb i hymn. Przed gmachem parlamentu dominuje jednak pomnik Włodzimierza Ilicza Lenina. Historia odcisnęła się na losach Gagauzji. W tym języku nie sporządza się oficjalnych dokumentów, dominujący jest język rosyjski.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k10-1024x768.jpg)
Nie powinno dziwić, że główną arterią jest ciągnąca się przez całe miasto ulica Lenina (tabliczki z nazwami ulic po rosyjsku). Nastroje separatystyczne są ponoć silne mimo trudnej historii (w czasach sowieckich represjonowani, w okresie powojennym zmarła ponad połowa ludności w wyniku suszy połączonej z kolektywizacją rolnictwa). Asumptem do budowania własnej formy państwowości były wydarzenia w Naddniestrzu.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k1-1-1024x768.jpg)
Dominującym wyznaniem jest prawosławie – ok. 80% ludności. Godnym uwagi zabytkiem jest Sobór św. Jana Chrzciciela z pięknymi freskami z I połowy XIX w. Główne wejście prowadzi przez święte wrota, na których zbudowana jest dzwonnica.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k7-1-1024x768.jpg)
W Komracie znajdują się cztery świątynie. Historia różnie się z nimi obchodziła, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny został wysadzony w latach 70-tych, na jego miejscu wzniesiono pomnik żołnierzy-wyzwolicieli poległych podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k8-1-1024x768.jpg)
Podobno młodzież niechętnie uczy się języka gagauskiego, zaliczanego do języków oguzyjskich. Język zachował się głównie na terenach wiejskich. Dom Kultury w Komracie jednak musi być. Obok ponoć biblioteka turecka.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k3-1024x768.jpg)
Gmach Komrackiego Uniwersytetu Państwowego (Komrat Delvet Universitesi). Studiuje na nim dwa tysiące studentów.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k6-1024x768.jpg)
Główny deptak, czy też aleja zasłużonych Gagauzji – dobranych według różnych kryteriów. Znajdują się pomniki żołnierzy, bojowników o autonomię, bohaterów minionej epoki (Gagauzja nie miała specjalnego statusu w ramach Mołdawskiej SRR), a nawet uhonorowano byłych prezydentów Turcji czy Azerbejdżanu.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k7-768x1024.jpg)
Na wyróżnienie zasłużył także Aleksander Puszkin. Czy miał coś wspólnego z Gagauzją, trudno powiedzieć.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k9-1024x768.jpg)
Gagauzja utrzymuje się z rolnictwa, szczególnie z produkcji sektora winiarskiego. W okolicach znajduje się wiele winnic, a tutejsze wino jest uznawane za jedno z najlepszych w Mołdawii.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2022/12/k1-2-1024x652.jpg)
Wraz z dr Jowanką Jakubek-Lalik i dr. Jarosławem Turłukowskim na spotkaniu na Uniwersytecie w Komracie z rektorem tutejszej uczelni dr. Sergiejem Zachariaszem w towarzystwie dziekana Wydziału Prawa Państwowego Uniwersytetu w Kiszynowie profesora Sergiu Brynze.