Kijów – stolica Ukrainy, największy ośrodek kulturalno-naukowy i przemysłowy kraju. Miasto o bogatej historii, mieszanka czasów Związku Radzieckiego i współczesności.
Początek „zwiedzania” w centrum miasta na Majdanie Niezależności. Dawniej plac Sowiecki, Rewolucji Październikowej, a w czasach carskich nazywany Dumskim ze względu na siedzibę rady miejskiej (Dumy).
Majdan Niezależności, czyli Plac Niepodległości. Miejsce pamiętające najnowszą historię Ukrainy – zarówno pomarańczowej rewolucji (2004-2005), jak i tzw. Euromajdanu (2013-2014).
Majdan położony jest obok głównej arterii miasta – Chereszczatyk, określany niekiedy jako „kijowski Włodarz”.
Socrealistyczna zabudowa głównej ulicy miasta. Warszawska ulica Marszałkowska na tym tle to tylko Mały Miki.
Ścisłe centrum – targowisko Bessarabka (zbudowane w latach 1910-1912) u zbiegu Chreszczatyku i bulwaru Szewczenki. Miejsce dawnego pomnika Włodzimierza Lenina.
Kijów to jednak przede wszystkim cerkwie i klasztory. Ogromne wrażenie robi Sobór Sofijski, jakoby najbardziej monumentalny zabytek architektury i sztuki na obszarach dawnej Rusi. Nazywany kijowską „Hagią Sofią” lub „matką ruskich cerkwi”, gdyż miała ogromny wpływ na rozwój architektury ruskiej. Od 1990 r. na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Sobór wzniesiony został prawdopodobnie w XI w. przez Włodzimierza i jego następcę Jarosława zwanego Mądrym. Stał się również książęcą nekropolią. Uznawany za jeden z najwybitniejszych założeń architektonicznych w skali europejskiej.
Wnętrze Soboru Sofijskiego zachowało pierwotny charakter. Liczne mozaiki, dekoracje malarskie, w tym freski wykonywane przez artystów sprowadzanych z Konstantynopola – najstarsza na terenie Rusi realizacja monumentalnego malarstwa bizantyjskiego. Na czaszy głównej kopuły Chrystus Pantokrator.
Ławra Peczersko-Kijowska to zespół kilkudziesięciu budowli na obszarze niemal 30 ha, założona w XI wieku przez późniejszych świętych prawosławnych mnichów Antoniego i Teodozjusza Peczorskich, jest uznawana za „matkę prawosławnych monasterów słowiańskiego Wschodu”. Kompleks wpisany w 1990 r. na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Burzliwe dzieje Ławry stanowią odzwierciedlenie dziejów prawosławia i Rusi Kijowskiej. Miała wzloty i upadki. W XIX wieku miała pozycję głównego centrum religijnego, podupadając w XX wieku w następstwie rewolucji i II Wojny Światowej. Obecnie jest siedzibą Ukraińskiego kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.
Wejście na teren Ławry. Dzieli się ją na Ławrę Górną oraz Ławrę Dolną. Pierwsza z nich ma charakter muzealny, druga jest miejscem kultu oraz zamieszkania mnichów.
Serce Ławry Górnej – Sobór Zaśnięcia Bogurodzicy wzniesiony w drugiej połowie XI wieku przez artystów przybyłych z Konstantynopola. Niszczona podczas najazdu Batu-chana, pożarach w XVIII wieku, wysadzona w niejasnych okolicznościach w 1941 r. Odbudowana w związku z obchodami tysiąclecia chrześcijaństwa na Rusi.
Wnętrze Soboru Zaśnięcia Bogurodzicy.
Ławra – niemal stumetrowa Wielka Dzwonnica, wzniesiona w połowie XVIII w.
Ławra Dolna – wejście do Pieczar, rozbudowanego systemu pieczar z cerkwiami, mieszkaniami i grobami pierwszych mnichów. Pieczary nie są oświetlone, po wąskich i dusznych podziemnych korytarzach można poruszać się ze świeczkami. Kult świętych peczerskich rozpoczął się już w XII wieku, stając się w XIII wieku bardzo popularnym na Rusi.
W tle pozostaje Sobór Michajłowski, świeżo odbudowany po zawirowaniach historycznych. Na początku XII wieku z inicjatywy Świętopełka wzniesiono sobór poświęcony św. Michałowi, przydomek „o złotych kopułach” wiąże się z realizacją rozkazu księcia pokrycia ich czystym złotem. Kilkusetletnią historię monasteru przerwano w latach 30. XX wieku, budując w jego miejsce gmach KC Komunistycznej Partii Ukrainy.
W pobliżu soboru na stoku Góry Michajłowskiej znajduje się charakterystyczna kolejka naziemna zwana funikularem, oddana do użytku w 1905 r. jako Michajłowski Dźwig Mechaniczny.
Zaułek Dziesięcinny na terenie tzw. grodu Włodzimierza, najstarszej części starokijowskiego Górnego Miasta. Nieistniejąca już od kilkuset lat najstarsza świątynia miasta Cerkiew Dziesięcinna, której zarys zrekonstruowano na murawie. Decyzję o budowie cerkwi poświęconej Bogurodzicy podjęto na dworze Włodzimierza wraz z przyjęciem chrztu. Nazwa Dziesięcinna pochodzi jakoby od ofiarowania jej przez Włodzimierza dziesiątej części swoich dochodów. Doszczętnie zniszczona podczas najazdu Batu-chana w 1240 r.
Sobór św. Włodzimierza uznawany za najwspanialszy pomnik wystawiony w XIX wieku w związku z uczczeniem zbliżającej się rocznicy chrztu Rusi (988 r.). W światyni złożone są relikwie św. Barbary, nieulegające rozkładowi, uznawane za „największy skarb prawosławia”.
Cerkiew św. Andrzeja wzniesiona na szczycie nazwanej od niej Góry Andrijiwską. Świątynia powstała w połowie XVIII wieku, pod jej budowę kamień węgielny położyła caryca Elżbieta Piotrowna. Budowa nawiązywała do legendy o pobycie św. Andrzeja na Rusi. Przybywając nad Dniepr jakoby przekazał swym uczniom proroctwo dotyczące budowy wielkiego grodu z licznymi cerkwiami, co miało być zapowiedzią założenia Kijowa.
Wnętrze cerkwi św. Andrzeja to feeria barw, kwintesencja rosyjskiego baroku. Bogactwo malarstwa cerkiewnego ukazuje jego ewolucję na przestrzeni wieków.
U stóp cerkwi zaczyna się jedna z najbardziej znanych kijowskich ulic – Zjazd św. Andrzeja. Ważny szlak komunikacyjny już w czasach Rusi Kijowskiej. Spadający ostro zjazd łączy tzw. Górne Miasto (Stary Kijów) z Padołem. Odcinek zwany „wzdychalnicą”, gdyż jego pokonanie wymagało dużego wysiłku.
Najbardziej znany budynek przy Zjeździe św. Andrzeja – dom Michaiła Bułhakowa, w którym pisarz mieszkał w dzieciństwie. Budynek uwieczniony w powieści „Biała Gwardia”, a miasto rodzinne również w „Mistrzu i Małgorzacie”. Na fasadzie sąsiedniego budynku (niewidoczny) kot Behemot.
Carski Pałac Mariański wzniesiony w połowie XVIII wieku na rozkaz carycy Elżbiety Piotrownej, utrzymany w stylu późnego baroku. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od Marii, mieszkającej tu matki cara Mikołaja II. Kres jej pobytu w Kijowie wiązał się z rewolucją oraz zagładą rodziny Romanowów.
Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Tarasa Szewczenki, wzniesiony w duchu neorenesansu na początku XX wieku. W 1911 r. w wyniku zamachu zabito tu Piotra Stołypina.
Cofając się w historii, nieopodal znajduje się Złota Brama, dawniej jedna z trzech bram wjazdowych do miasta. Złote bramy wiodły m.in. do Jerozolimy czy Konstantynopola, zatem dawny Kijów musiał mieć takie miejsce. Z rodzimych akcentów warto odnotować, że jakoby Bolesław Chrobry już ją wizytował. Według Galla Anonima król miał na niej wyszczerbić swój miecz, zwany Szczerbcem. Problem w tym, że przechowywany obecnie na Wawelu miecz powstał znacznie później.
Ale bardziej od Chrobrego ceni się tutaj Bohdana Chmielnickiego. Na rozległym Placu Sofijskim znajduje się jeden z najstarszych pomników, odsłonięty w 1888 r. Buława w ręku hetmana (nie widać na zdjęciu) skierowana w stronę Siczy.
Pomnik Ofiar Wielkiego Głodu upamiętniający jedną z największych tragedii, jakie dotknęły Ukrainę w XX wieku (1932-1933 r.). Według różnych źródeł liczba ofiar polityki ówczesnych władz ZSRR wyniosła 3 – 10 milionów ludzi.
Statua Matki-Ojczyzny, wysoka na 108 m, ważąca 530 ton. W prawej ręce trzyma dwunastotonowy miecz, w lewej tarczę z herbem ZSRR. Kolos udostępniony w 1981 r. przez Leonida Breżniewa.
Statua dominuje na ponad 20-hektarowym terenie Muzeum Historii Ukrainy w Czasie II Wojny Światowej.
Zbudowana w latach 60-tych stacja metra Arsenalna. Jej nazwa, jak i nazwa placu, przy którym się znajduje, pochodzą od mieszczących się tu w XIX w. fabryki broni i gmachu komendatury.
Warto o niej wspomnieć ze względu na fakt, że jest to najgłębiej położona stacja metra na świecie – 105 metrów poniżej poziomu terenu.
Budynek Rady Najwyższej, czyli parlamentu. W tym miejscu 24 sierpnia 1991 r. deputowani ogłosili niepodległość i odłączenie się od ZSRR.
Budynek Sądu Najwyższego Ukrainy.
Wewnątrz sądu. Zwiedzanie w towarzystwie prof. Iriny Izarovej.
Monumentalny portyk wejściowy założonego w 1834 roku Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenki. Tutaj mieści się m.in. Wydział Prawa.
Vis a vis Uniwersytetu pomnik Tarasa Szewczenki (1814-1861) umieszczony w parku imienia największego ukraińskiego poety.
Kijów – trzymilionowe miasto niejako na styku Europy i Azji. Warte odwiedzenia…