![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m23-1024x768.jpg)
Podróż na Bałkany (konferencja naukowa w Sztip – link) umożliwiła odwiedzenie Kanionu Matka (mac. Матка), uznawanego za największą atrakcję turystyczną Macedonii Północnej, usytuowaną nieopodal Skopje.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m16-1024x768.jpg)
Kanion zajmuje powierzchnię ok. 5000 ha, obejmuje zarówno tereny skaliste, jak i Jezioro Matka, najstarszy sztuczny zbiornik w Macedonii utworzony na rzece Tresce (mac. Треска), prawym dopływie Vardaru w zlewisku Morza Egejskiego.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m4-1024x768.jpg)
Obecny kształt kanion zawdzięcza decyzji podjętej w latach 30-tych XX wieku stulecia, kiedy to zdecydowano o budowie tamy wraz z hydroelektrownią.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m17-1024x768.jpg)
W kanionie znajduje się kilka zabytkowych klasztorów i kościołów. Najłatwiej dostępna jest cerkiew św. Andrzeja pochodząca z 1389 r., w której zachowała się większość inskrypcji z czasów budowy i malowania kościoła. Świątynia należy do Macedońskiego Kościoła Prawosławnego.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m18-1024x768.jpg)
W jej pobliżu wzniesiono hotel i restaurację Canyon Matka.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m1-1024x768.jpg)
Tuż obok urządzono bazę wypadową do eksplorowania kanionu, stąd można wyruszyć w rejs łodzią, wypożyczyć kajak, wybrać się na spacer lub ruszyć na krótszy lub dłuższy trekking.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m2-1024x768.jpg)
Podróżowanie drogą wodną wydaje się najbardziej atrakcyjną i popularną formą zwiedzania kanionu wśród stromych, szarych i poszarpanych skał.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m17-2-1024x768.jpg)
Charakterystyczna turkusowa vel szmaragdowa toń jeziora. Choć kolor wody zmienia się w zależności od nasłonecznienia.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m17-1-1024x768.jpg)
Kanion jest ostoją wielu gatunków zwierząt i roślin, z których część występuje jedynie w tym regionie. Około 20% gatunków roślin uznaje się za rzadko spotykane bądź endemiczne.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m7-1024x768.jpg)
Wyłącznie drogą wodną można dostać się do Jaskini Wreło (mac. Врело), zaliczanej do najciekawszych miejsc w ramach projektów „Nowe siedem cudów natury”.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m8-1024x768.jpg)
Uruchamiane agregaty prądotwórcze umożliwiają krótkie zwiedzanie jaskini w towarzystwie nietoperzy. Początkowy fragment korytarzy jest suchy i bogaty w formacje skalne, dalszy niedostępny, zalany wodą.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m9-1024x768.jpg)
Wreło zaliczana jest do najgłębszych podwodnych jaskiń na świecie. Według speleologów sięga ok. 330 m, dość trudno to zweryfikować.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m15-1024x768.jpg)
Alternatywą do drogi morskiej jest wykuty w skale pieszy szlak prowadzący wzdłuż lewego brzegu Treski. Umożliwia podziwianie skalnego krajobrazu z nieco wyższej wysokości. Trasa prowadzi donikąd, kończy się niespodziewanie szlabanem.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m11-1-1024x768.jpg)
Zamiast (albo oprócz) tego można skorzystać z lokalnych środków lokomocji zapewniających przeprawę na drugą stronę rzeki Treski.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m12-1024x768.jpg)
Warto udać się do monasteru św. Nikoli Šiševskiego (alternatywą jest dłuższy, okrężny szlak usytuowany obok mostu przerzuconego w okolicach toru kajakarstwa górskiego poniżej tamy).
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m20-1024x768.jpg)
Do klasztoru prowadzi szlak w oryginalnych biało-czerwonych barwach. Rodaków na trasie jednak nie spotykamy.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m19-1024x768.jpg)
Szlak wiedzie zakosami kamienistą, miejscami stromą ścieżką. Wbrew zamieszczanym opisom jego zdobycie nie zajmuje kilkudziesięciu minut, lecz niespełna pół godziny.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m11-1024x768.jpg)
Kompleks klasztorny usytuowano wysoko na płaskim tarasie na skałach. Teren niedostępny dla pojazdów mechanicznych, można dostać się wyłącznie pieszo.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m10-1024x768.jpg)
Monastyr św. Mikołaja Szyszewskiego (nad wejściem znajduje się fresk przedstawiający patrona kościoła) pochodzi z drugiej połowy XIV wieku, dokładna data budowy nie jest znana. W połowie XIX wieku arnauci zniszczyli i spalili wszystkie budynki z wyjątkiem kościoła klasztornego.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m13-1-1024x768.jpg)
Dodatkowym atutem pozostałości kompleksu klasztornego jest rozległy widok, którego w ciągu stuleci nie udało się zdewastować. Do tego brak turystów, a tym bardziej spacerowiczów, którzy tłumnie tu nie docierają. Na przeciwległym zboczu ukryte ruiny średniowiecznej cerkwi św. Nedela (Света Недела).
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m25-1024x768.jpg)
Kanion jest miejscem popularnym wśród miłośników turystyki wysokogórskiej. Wytrawne oko z łatwością wychwytuje ścieżki atrakcyjne dla amatorów wspinaczki.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m24-1024x768.jpg)
Nie brakuje oznakowanych szlaków. Ciekawym wyzwaniem jest szlak wytyczony na Krstovar, górę Vodno. Według oznaczenia 3,30 h, według nawigacji tylko 2,40 h. W każdym razie ponad 1050 m w górę przyjemną i widokową trasą (umiarkowanie trafioną inwestycją była budowa gazociągu wzdłuż części trasy widokowej).
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m21-1024x768.jpg)
Góra Vodno (1066 m) oferuje panoramę stolicy – Skopje. Od czasów Imperium Osmańskiego szczyt określany jako Krstovar, czyli miejsce krzyża. Nieprzypadkowo.
![](https://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2023/10/m22-1024x768.jpg)
Na szczycie znajduje się 66-metrowy Krzyż Milenijny wzniesiony w 2009 r. celem upamiętnienia okresu dwóch tysięcy lat chrześcijaństwa w Macedonii i działalność ewangelizacyjną św. Pawła z Tarsu w tym regionie. Dwa lata później uruchomiono kolejkę gondolową na Vodno.