Międzynarodowa konferencja naukowa pt. EU at the Crossroads – Ways to Preserve Democracy and Rule of Law na Uniwersytecie Josip Juraj Strossmayera dała asumpt do zwiedzenia Osijeku, ponad stutysięcznego miasta na wschodnich rubieżach Chorwacji.
Położony nad Drawą w historycznej krainie Slawonii Osijek jest stolicą żupanii osijecko-barańskiej. Miasto o bogatej historii, pamiętające czasy rzymskie (zdewastowane przez Gotów i Hunów), osmańskie, Królestwa Węgier, Austro-Węgier, Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, czy Jugosławii. Współcześnie nie tylko ośrodek kulturalno-naukowy, ale i jedno z ważniejszych ośrodków przemysłowych Chorwacji.
Zwiedzanie wypada zacząć od Trvdy, dawnej habsburskiej twierdzy strzegącej przeprawy przez rzekę. To To także resztki murów starej tureckiej fortecy, znanej dziś jako Turski zid. Tylko wspomnienie pozostało po XVI-wiecznym moście Sulejmana Wspaniałego symbolizującym zagrożenie dla świata chrześcijańskiego. Ostatecznie zniszczony przez armię austriacką po bitwie pod Mohaczem w 1686 r.
Plac Świętej Trójcy, czyli usytuowana w centrum barokowa starówka, wokół której mieści się wiele restauracji, barów i klubów. To jakoby najlepiej zachowana starówka w całej Chorwacji. Na środku barokowa kolumna z 1730 r. (akurat w remoncie) upamiętniająca ofiary ówczesnej epidemii dżumy.
Na północnej pierzei placu dawna kwatera główna, współcześnie gmach Uniwersytetu Josipa Juraja Strossmayera w Osijeku z imponującą fasadą. Uwieczniony w swoim czasie na rewersie banknotu 200 kun.
Przy rynku mieści się także Muzeum Archeologiczne w kamienicy z arkadami i wieżą zegarową. Po drugeij stronie Muzeum Sławonoo. Miasto ma w końcu nie byle jaką historię. Sama nazwa Osijek odnotowana została po raz pierwszy w 1196 r. W czasach rzymskich miasto nosiło nazwę Mursa.
Jedna z bliźniaczych ulic w obrębie twierdzy zbudowanej przez Austriaków na planie gwiazdy. Stare Miasto zachowało swój XVIII-wieczny klimat i charakter.
W obrębie twierdzy znajdują się dwie świątynie. Pierwsza z nich – kościół św. Michała z 1742 r. o charakterystycznej, żółtej fasadzie należał kiedyś do klasztoru Joannitów. Wzniesiony w miejscu dawnego meczetu z czasów Sulejmana.
A także kościół św. Krzyża z 1732 r. wraz z klasztorem Franciszkanów.
Na zachód w kierunku tzw. Górnego Miasta (Gornji Grad) prowadzi szeroka ulica Europejska (Europska avenija) o secesyjnej zabudowie, pamiętająca czasy panowania austro-węgierskiego. To jakoby najdłuższy ciąg secesyjnych budynków w Europie południowo-wschodniej.
Przy reprezentacyjnej ulicy mieści się także gmach lokalnego sądu. Zaznaczyć wypada, że współczesna europejska nazwa ulicy to przejaw współczesności. Poprzednio przez kilkadziesiąt lat było to Bulevar Jugoslavenske narodne armije, a bezpośrednio po II Wojnie Światowej nawet Bulevaru generalissimusa Staljina.
Budynek Wydziału Prawa Uniwersytetu Josipa Juraja Strossmayera, jednej z wiodących uczelni wyższych w Chorwacji.
Budynek kina Urania z 1912 r. uważany jest za jedno z najważniejszych osiągnięć architektury secesyjnej w Chorwacji. Charakteryzuje się rzadko spotykaną wypukło-wklęsłą fasadą z falistym szczytem.
W pobliżu jeden z licznych skwerów. Osijek uważany jest za jedno z najbardziej zielonych miast Chorwacji.
Kościół św. Jakuba i św. Jana Nepomuka, będący częścią klasztoru zakonu Kapucynów z początku XVIII wieku.
W pobliżu neogotycka konkatedra św. Apostołów Piotra i Pawła, jeden z najwyższych budynków w Chorwacji – 94 m, mieszczący do 3 tys. wiernych. Świątynia wzniesiona pod koniec XIX stulecia z inicjatywy inicjatywy biskupa Josipa Juraja Strossmayera.
Gmach chorwackiego Teatru Narodowego w Osijeku. Kultura dzielona z restauracją fast food. Tradycje teatralne miasta są jednak nieco starsze, sięgają I połowy XVIII stulecia.
Osijek ma dwie starówki, drugą jest plac Ante Starčevića, otoczony przez zabytkowe kamienice. Główne miejsca spotkań lokalnych mieszkańców, a jednocześnie betonowa, kamienna pustynia.
Na środku pomnik chorwackiego polityka, publicysty i pisarza określonego jako „ojciec ojczyzny”. Zwolennik niepodległej Chorwacji wolnej od władzy Wiednia i Budapesztu.
Na placu umieszczono także zagadkowy pomnik ludzi bez twarzy, określany mianem „grupy mieszkańców”.
Z kolei bardziej znany pomnik z czasów wojny bałkańskiej z czerwca 1991 r. „Fico gazi tenk”. Bohater miasta – Czerwony Fićo (odmiana Fiata 600), który stanął na drodze czołgów Jugosławiańskiej Armii Ludowej. Oryginalny Fićo nie stanowił poważnej przeszkody dla czołgu, który stratował pojazd. W ramach działań zbrojnych Serbowie wystrzelili na miasto około sześciu tysięcy pocisków artyleryjskich, zginęło ponad 800 osób, a straty przekroczyły miliard dolarów.
Znacznie trudniej zrozumieć pochodzenie dość specyficznego pomnika Pablo Picasso. Co go łączyło z Osijekiem, tego być może nie wiedzą nawet miejscowi mieszkańcy. Rybie płetwy świadczą o bliskości rzeki.
Kładka nad Dravą, czyli podświetlany nocą most młodości. Wzdłuż rzeki ciągnie się promenada – ul. Šetalište kardinala Franje Šepera. Stąd rozpościera się widok na miasto i marinę rzeczną.
Copacabana – każdy ma plażę na miarę swych możliwości. Miasto rozwinęło się na południowym brzegu. Z drugiej strony zaczynają się rozległe bagna.
Przyrodniczym suplementem Osijeku jest usytuowany w pobliżu miasta Park Narodowy Kopački Rit, unikatowy obszar w widłach Dunaju i Dravy, określany mianem „europejskiej Amazonki”.
Rzadki ekosystem, bezkresna enklawa bogatej fauny i flory. Formalnie to niemal 24 tysiące ha ostoi ptactwa (285 gatunków) i zwierzyny wszelakiej. Wpisany wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO.
Zwiedzanie parku możliwe jest tylko drogą morską – łódką lub niewielkimi statkami, którymi można się przemieszczać przez naturalny labirynt wśród rozległych starorzeczy.
Kopački Rit to jednocześnie otwarte akweny, jak i bór bagienny. Charakteryzuje się także dynamiką powodzi, ponoć za każdym razem jest tu inaczej, o czym można się będzie przekonać dopiero przy okazji kolejnej bałkańskiej eskapady.