Otoczone malowniczymi górskimi krajobrazami Nikko (日光市) położone w prefekturze Tochigi na wyspie Honsiu (ok. 140 km od Tokio – link) jest stosunkowo niewielkim japońskim miastem z prowincjonalną i sielską atmosferą (80 tys. mieszkańców), lecz o niezwykłym znaczeniu historycznym i kulturowym (o randze zbliżonej do Kioto – link). Tradycja przenika każdy zakątek, a duch dawnej Japonii jest wszechobecny.
Położone na terenie Parku Narodowego Nikko – Nikko Kokuritsu Koen (o powierzchni 1400 km²) prezentuje miłośnikom przyrody różnorodną faunę i florę (Jezioro Chūzenji i wodospad Kegon), a także możliwość korzystania z licznych szlaków turystycznych i gorących źródeł (Yumoto Onsen). Centralną część parku stanowią trzy święte góry Nantai, Nyoho i Taro o duchowym znaczeniu dla japońskiej tradycji shinto i buddyzmu. Do sintoistycznych chramów prowadzą charakterystyczne bramy tori.
Brama do Nikko. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków jest wiszący dziesięć metrów nad ziemią Most Shinkyo – Święty Most uważany za jeden z trzech najwspanialszych mostów w Japonii, obok Kintaikyo i Saruhashi w prefekturze Yamanashi w Iwakuni. Intensywnie czerwony most jest częścią kompleksu świątynnego Futarasan-jinja. Zbudowany głównie z drewna w 1636 r. nie był dostępny dla społeczeństwa aż do 1973 r. (korzystał z niego tylko cesarz i jego posłańcy – czego świadectwem jest ułożony w pobliżu kamień gejo ishi).
Wedle legendy założyciel tutejszych świątyń mnich Shodo Shonin, chcąc wraz z uczniami wspiąć na pobliską górę Nantai, został zatrzymany przez wzburzoną rzekę Daiya. Jednak bóg Jinja-Daiou wysłał dwa gigantyczne węże, które zamieniły się w most, pozwalając mnichowi i jego uczniom na przekroczenie rzeki.
Główną atrakcją Nikko jest jednak przyciągający tysiące turystów z całego świata kompleks świątyń i sanktuariów wpisanych na na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – Futarasan, mauzoleum Tōshō-gū oraz widoczna na zdjęciu buddyjska świątynia Rinnōji założona w 766 r. Wewnątrz w Sanbutsudo (Sali Trzech Buddów) znajdują się złocone posągi Amidy, Senju Kannona (Kannon z tysiącem ramion) i Bato Kannon (Kannon z głową konia). Niezwykle prezentuje się budynek jesienią, gdy liście zmieniają kolor na intensywne odcienie czerwieni, pomarańczu i złota.
Nieopodal pochodzące z 1617 r. sanktuarium Nikko Tōshō-gū, poświęcone Tokugawie Ieyasu, założycielowi siogunatu Tokugawa, który który rządził Japonią przez ponad 250 lat (okres EDO do 1868 r.). Kompleks chramów liczy 23 pawilony świątynne i 33 inne budowle. Do kompleksu prowadzi Yomeimon (Brama Słoneczna vel Brama Świateł) ozdobiona setkami misternie rzeźbionych figur i detali, reprezentujących mityczne stworzenia i rośliny (łącznie ponad 500 rzeźb). Druga jej nazwa – Brama Zmierzchu – wzięła się stąd, że można na nią patrzeć bez znudzenia aż do zachodu słońca.
Do głównego pawilonu wiedzie Kramon (Chińska Brama) zdobiona złotem i skomplikowanymi rzeźbami. . Na tori lub samym budynku świątynnym zawiesza się pleciony z trzciny ryżowej ozdobiony frędzlami sznur shimenawa, mający chronić świątynię przed złymi mocami. Niedostępne dla zwiedzających jest Toshogu, przeznaczone do oddawania czci Tokugawie Ieyasu jako bóstwu.
Typowa dla świątyń buddyjskich pięciopiętrowa pagoda (36 metrów) pierwotnie zbudowana w 1650 roku, odbudowana po pożarze w 1818 roku. Poszczególne piętra symbolizują żywioły: ziemię, wodę, ogień, wiatr i niebo. Wiodącym motywem są zwierzęta ilustrujące azjatyckie znaki zodiaku. Centralny filar shinbashira spina konstrukcję (przymocowany łańcuchami do belek nie dotyka do podłoża), minimalizując ryzyko uszkodzenia ze względu na trzęsienia ziemi. Ten sam wynalazek antysejsmiczny zastosowano w przy budowie Tokio Sky Tree.
Jeden z najwspanialszych japońskich kompleksów architektonicznych łączy elementy stylów buddyjskich i shinto (często są bardzo wymieszane – Japończycy tradycyjnie odwiedzają jedne i drugie). Kompleks zazwyczaj dzieli się na dwa najważniejsze budynki: główny pawilon haiden, położony na ścieżce za tori, oraz wewnętrzny pawilon, honden, gdzie mieszka kami.
Każdy krok pośród świątyń ukrytych w gęstwinie drzew stanowi podróż w czasie, umożliwiając refleksję nad kulturą dalekiego świata. Przy wejściu na teren chramów znajduje się naczynia do ablucji – temizuya, czyli zbiorniki na wodę, z których czerpie się chochlą i obywa dłonie oraz usta.
Ieyasu zmarł w 1616 roku, a jego wnuk, Tokugawa Iemitsu, znacząco rozbudował świątynię w latach 1634–1636, przekształcając go w kompleks zaliczany do najwspanialszych atrakcji turystycznych Japonii. Starannie zdobione budynki, kolorowe rzeźby i monumentalne cedry japońskie (niektóre mają ponad 300 lat) są wizytówką historycznego miasta.
Na wzgórzu znajduje się urna z prochami jednej z najważniejszych postaci w historii Japonii – Tokugawy Ieyasu (zgodnie z japońską tradycją podaje się nazwisko przed imieniem). Prochy zmarłego w 1616 r. legendarnego wodza naczelnego wojsk cesarskich, de facto władcy Kraju Kwitnącej Wiśni, który zjednoczył kraj, złożono do brązowej urny (nigdy nie była otwierana, ani badana przez naukowców). Nieopodal miejsca pochówku Tokugawy znajduje się śpiący kot Nemuri neko, uważany za narodowy skarb Japonii.
Z Nikko pochodzą także słynne, wywodzące się z tradycji konfucjańskiej rzeźby Trzech Mądrych Małp, które zakrywają oczy (Mizaru), uszy (Kikazaru) i usta (Iwazaru), symbolizując filozofię „nie widzę nic złego, nie słyszę nic złego, nie mówię nic złego”. Przysłowie interpretowane jest: „nie szukaj i nie wytykaj błędnych czynów i słów innych ludzi”, natomiast w kulturze Zachodu niekiedy na opak – trzy małpy uważa się za symbol zmowy milczenia, przyzwolenia na istnienie zła oraz udawania, że go nie ma.
Nikko oznacza „światło słońca”, jest miastem licznych festiwali, w tym tradycyjnego łucznictwa konnego Yabusame. Oferuje także lokalne specjały, słynąc z bogatej oferty kulinarnej. Według Japończyków „nigdy nie mów „kekko” (oznacza piękno), dopóki nie zobaczysz Nikko”.